Y Blog Recordiau Cymraeg

Colli Iris Williams

Bu farw’r gantores Iris Williams OBE yn 79 oed.

Fe’i ganwyd yn Rhydfelin yn 1946 a’i magu mewn cartref plant yn Nhonyrefail. Enillodd ysgoloriaeth i Goleg Brenhinol Cerdd A Drama yng Nghaerdydd.

Fe ryddhaodd ei record Gymraeg gyntaf ar label Cambrian yn 1968 (CEP 413), efallai’r artist croenddu cyntaf i recordio yn y Gymraeg.

Roedd ganddi lais unigryw, ac fe’i chofir yn arbennig am y record “Pererin Wyf”, hefyd ar label Cambrian yn 1971, yn canu hefo’r Canolwyr. Yn 1974 bu iddi ennill cystadleuaeth Cân I Gymru hefo’r gân “I Gael Cymru’n Gymru Rydd” (Sain 46)

Daeth yn adnabyddus fel cantores a recordio llawer yn y Gymraeg a’r Saesneg, e.e. cyrraedd yr 20 uchaf yn y siartiau Prydeinig hefo’r gân “He Was Beautiful”, a threulio cyfnodau o’i bywyd yn yr Unol Daleithiau.

Yn y flwyddyn 2000, rhyddhaodd Sain gaset a chryno ddisg (C2228 a SCD2228) o’i chaneuon cynnar, wedi i Sain brynu casgliad o hen dapiau cwmni Cambrian. Hefyd, rhyddhawyd CD a chaset “Atgofion” hefo pedair o’i chaneuon Cymraeg ar SeaKer yn 1997.

Mae Iris yn gadael un plentyn, Blake.

Llun o glawr record Gymraeg gyntaf Iris Williams ar Cambrian.

Llun o glawr y glasur o record gan Iris Williams, Pererin Wyf.

Lluniau o gloriau rhai o recordiau a chryno-ddisgiau Cymraeg Iris Williams

CD Jazz

Newydd brynu copi o’r CD “Gwena” gan yr RT Dixieband (diolch Awen Menai).

Llun o glawr blaen y cd/Picture of front cover of the cd

Dwi ddim yn fan mawr o jazz fel rheol, ond gan fod hon yn cd gan fand jazz Cymreig (Rhys Taylor a’i fand – tarddiad yr ‘RT’ yn yr enw) a ‘mod i wedi sylwi ar deitlau alawon Cymreig fel Moliannwn a Lawr Ar Lan Y Môr, mi benderfynais trio. A dwi mor falch fy mod i wedi prynu hon – rhywbeth ychydig yn wahanol i wrando arni.

Yn ôl y nodiadau ar glawr y cd, fe ffurfiwyd yr RT Dixieband yn 2013 gan Rhys Taylor, clarinetydd a lleisydd y band. Yn ifanc iawn roedd wedi clywed jazz byw yn Aberystwyth, lle’r oedd ei dad yn chwarae’r banjo, ac yn awyddus i gychwyn band ei hun, yn enwedig yn yr iaith Gymraeg.

Wedi’r cyfnodau clo, daeth cyfle yn 2021 i recordio albwm, a dyma hi. 10 o draciau yn cynnwys caneuon cyfarwydd fel Moliannwn, Lawr Ar Lan Y Môr, Ty Ar Y Mynydd a Rownd Yr Horn. Mae Rhys yn canu yn Gymraeg ar nifer o’r traciau.

Mae’r albwm hefyd ar y cyfryngau ffrydio fel Spotify lle gallwch wrando ar y gerddoriaeth cyn mynd i brynu’r cd (Sain SCD 2833) os ydych wedi mwynhau’r CD gymaint a wnes i!

Colli Dewi Morris

Trist iawn clywed am golli Dewi ‘Pws’ Morris, fu’n gymaint rhan o’r sîn gerddoriaeth Gymraeg dros y blynyddoedd. Bu farw’n 76 oed.

O’i gyfnod fel rhan o’r Tebot Piws a’r grwp roc Edward H Dafis yn y dyddiau cynnar, i’w gyfraniadau gwerin mwy diweddar, heb son am ei lenyddiaeth, barddoniaeth a gwaith actio, bydd colled fawr ar ei ôl.

Pob cydymdeimlad i’w deulu a’i ffrindiau.

https://www.bbc.co.uk/cymrufyw/erthyglau/c5y5gdk56kno

Sgyrsiau Storiel

Diolch i Rhys Lloyd Jones, Swyddog Ymgysylltu a Dysgu Storiel, am adael i mi wybod am gyfres o sgyrsiau sydd ar y gweill yn Storiel, Bangor, am y sin roc Gymraeg yn y 70au.

Bydd cyfres o sgyrsiau ar y 25ain o Fai, 1af o Fehefin a’r 8ed o Fehefin gan

Mici Plwm a’i ddisco teithiol

Teithiau cerddorol y gitarydd Dafydd Pierce
Atgofion o sin roc Cymru yn y 70au gan Eurof Williams

Dyma ddolenni am fwy o wybodaeth a chofrestru i fynd i’r sgyrsiau:

Eleanor Evans

Wedi bod yn pori drwy fy nghasgliad o hen recordiau 78cyf Cymraeg dros y flwyddyn newydd, fe ddeuais ar draws un ar label Americanaidd gan Eleanor Evans. Gan nad oeddwn i wedi clywed amdani o’r blaen, dyma benderfynu mynd i drio ffeindio allan mwy amdani.

Ganwyd Eleanor Evans yn Henllan, Sir Ddinbych, yn 1893 yn ferch i’r milfeddyg ceffylau John Evans a’i wraig Ellen Evans. Roedd ganddi bedwar brawd a dwy chwaer, yr hynaf – Laura Evans-Williams – yn gantores opera o fri.

Priododd Eleanor â’r bâs-bariton Darrell Fancourt o Lundain ym mis Ionawr 1917.

Perfformiodd Eleanor yn operau Gilbert and Sullivan gyda’r D’Oyly Carte Opera Company (a sefydlwyd gan Richard D’Oyly Carte, a lle’r oedd ei gwr yn bennaeth) ym Mhrydain am fwy nag ugain mlynedd, gan gael y llysenw “Snookie”, gadael y cwmni yn 1937, a dychwelyd rhwng 1941 a 1945. Cafodd ei apwyntio’n gyfarwyddwr llwyfan a chyfarwyddwr cynhyrchiadau rhwng 1949 ac 1953.

Ymddeolodd ei gwr a hi yn 1953, a bu farw ef yn 1953. Bu farw Eleanor ym Mae Colwyn yn 1969, yn 76 oed. Bu Eleanor yn actores, cantores soprano ac yn gyfarwyddwr llwyfan a chynhyrchiadau yn ystod ei gyrfa.

Rhyddhaodd un record Gymraeg yn unig y gwn i amdani, yn 1935. Record 78cyf, ar label Americanaidd y Concert Music Shop Inc, 1051 Lexington Avenue, Efrog Newydd. Cafwyd tair cân ar y record, sef “Y Gwcw Ar Y Fedwen” ar un ochr (a gamsillefir fel Y Gwen Ar Y Fedwen ar label y record mewn un fersiwn dwi wedi ei gweld, a fel “Y Gwew Ar Y Fedwen” ar fersiwn arall), a “Clychau Aberdyfi” / “Y Bore Glas” ar yr ochr arall.

Diweddaru’r Ddisgyddiaeth

Am y tro cyntaf ers bron i flwyddyn dwi wedi bod wrthi’n diweddaru’r Ddisgyddiaeth, sef fy rhestr gynhwysfawr o’r holl recordiau Cymraeg y gwn i amdanynt.

Mae’r Ddisgyddiaeth ar gael fel taenlen Excel neu fel ffeil PDF. Sylwer bod y ddwy ffeil yn dipyn o faint, mae’r PDF yn 333 tudalen.

Ewch i dudalen y Ddisgyddiaeth i weld neu lawrlwytho’r rhestr fawr hon.

Recordiau Nadoligaidd

Dwi wrthi’n rhoi nifer o recordiau a chryno-ddisgiau nadoligaidd ar werth ar eBay. Carolau, caneuon ar gyfer y Nadolig, hen a newydd.

Tros tri chant o recordiau, tapiau a chryno-ddisgiau Cymraeg ar gael erbyn y diwrnod dwi’n sgwennu hyn. Copïau sbâr ar ôl prynu ambell gasgliad cyfan er mwyn cael gafael ar ambell i record brin i’w ychwanegu i fy nghasgliad ydynt (neb yn cael gafael ar y casgliad ei hun, cofiwch). Angen cael cartref newydd da i’r copïau sbâr hyn.

Porwch drwy’r “siop”. Prisiau digon rhad gan nad masnachwr ydw i. Archebwch mewn da bryd i gael eich caneuon Cymraeg erbyn cyfnod y Nadolig. Lluniau isod o rai o’r rhai sydd ar werth wrth i mi sgwennu hwn. Mwy i ddod mae’n siwr.

https://www.ebay.co.uk/usr/dilbert912010

Record Gymraeg Gyntaf Meic Stevens

Dyma record gyntaf Meic Stevens yn y Gymraeg o 1968.

Label Wren gyhoeddodd record Gymraeg gyntaf Meic Stevens, yn ôl y nodiadau ar glawr y record, beth bynnag. Fe gyhoeddodd nifer o recordiau ar label Wren ac yna ar Sain yn 60au hwyr a’r 70au, yn ogystal ac ambell i record prin iawn ar ei label Newyddion Da.

Yn fwy diweddar, fe gyhoeddwyd casgliadau lawer o’r goreuon o’r caneuon cynnar, fel y rhai ar label Sunbeam (Rains In The Leaves 2006 a Sackcloth And Ashes 2007), Sain (Dyma’r Ffordd I Fyw – casgliad 6 CD o 2013) a Caneuon Cynnar ar label Tic Toc yn 1979).

Mae’r record gyntaf ar Wren yn un prin iawn, ac an gallu gwerthu am bris uchel. Bachwch gopi os gewch chi gynnig.

Lluniau o record gyntaf Meic Stevens o 1968.

Recordiau Cymraeg Ar eBay

Erbyn hyn, dwi wedi rhestru nifer sylweddol o recordiau, casetiau a chryno-ddisgiau Cymraeg ar werth ar eBay – tua 130 o eitemau amser sgwennu hwn, a mwy i ddod.

Dwi’n gweithredu dan yr enw “dilbert912010” – chwiliwch am yr enw hwnnw dan yr “Advanced Search” ar eBay. Mewn porwr ar gyfrifiadur, cliciwch ar “Advanced” i’r dde o’r botwm glas “Search”, ac yna lawr i “Sellers” a rhoi’r enw dilbert912010 i mewn fel y gwelwch yn y ddau lun isod. Pan ddaw’r dudalen fyny, cliciwch ar “Save seller” (y trydydd llun isod) i allu mynd yn ôl i’r dudlen eto yn y dyfodol.

Mae hi ychydig yn haws ar ffôn os yw app eBay gyda chi. Yn y blwch chwilio, ‘does ond rhaid rhoi’r enw mewn, a phan fydd yn cael ei gynnig, pwyso “Search for a user”.

Ail-gopiau yw’r rhain dwi’n werthu, nid y casgliad gwreiddiol wrth gwrs. ‘Dwi wedi prynu sawl casgliad dros y blyneddoedd a gorffen fyny hefo mwy nag un copi o rhai pethau. Dim prisiau mawr gwirion, mae’r rhan fwyaf ar werth am tua £5 yn unig.

Y nod yw ffeindio cartref da i’r copiau sbâr. Mae’n siwr y bydd unrhyw elw yn cael ei wario ar recordiau eraill sydd ddim yn y casgliad eisoes.

Welsh Dances

Record fach ddioddorol wedi ei ychwanegu i’r casgliad o recordiau Cymraeg yr wythnos hon.

0 1957 y daw “Welsh Dances From ‘Come And Dance’ by Alison D. Howie”. Saith dawns werin gan y Folk Dance Orchestra dan arweiniaeth Philip Green. Fe gyhoeddwyd y record ar label His Master’s Voice (HMV) gyda’r rhif 7EG 8853. Trefniant gan J. Megan Williams oedd ar y pryd yn Drefnydd Cerddoriaeth Sirol ar gyfer Sir Ddinbych.

Llyfr dan y teitl “Come And Dance” gan Gymdeithas Ymarfor Corff Prydain a Gogledd Iwerddon oedd tu ol i’r record hon.

Dyma restr o’r dawnsfeydd:

1.Robin Ddiog
2.Cân Doli
3.Migildi Magildi
4.Croen Y Ddafad Felen
5.Wrth Fynd Efo Deio I Dywyn
6.Dacw Fuwch
7.Pan Corlan Yr Wyn

Pictures of "Welsh Dances From 'Come And Dance'